Duurzame agrarische sector
In Hollands Kroon is veel aandacht voor grootschalige en efficiënte productie van gewassen. Vrijwel nergens wordt per hectare een hogere voedselopbrengst gerealiseerd. En toch kan het beter. In Hollands Kroon moeten we veel doen op een beperkte hoeveelheid grond. We willen ruimte voor woningbouw, natuur en landbouw, maar tegelijk ruimte voor het veranderende klimaat. Zoet water wordt schaars. Piekbuien en lange periodes van droogte komen steeds vaker voor.
Voor een toekomstbestendige agrarische sector is verandering in de manier van boeren nodig. Hierbij passen ontwikkelingen als kringloop-, biologische- en natuurinclusieve landbouw. Ook de vraag naar landbouwproducten verandert. Waar met de eiwittransitie de verwachting is dat de vraag naar vlees afneemt, neemt de vraag naar gewassen die gebruikt kunnen worden bij het maken van biobased materialen voor de woningbouwopgave toe.
De agrarische sector staat dan ook voor grote veranderingen richting een duurzame toekomst. We zijn op zoek naar andere toepassingen van landbouw die bijdragen aan mens, dier en planeet. Hier ligt geen blauwdruk voor op de plank en maatwerk speelt hierbij een essentiële rol. Vanuit verschillende overheidslagen wordt er dan ook nagedacht over de toekomst van de agrarische sector. Zo ook in onze gemeente.
Biodiversiteit en natuurinclusieve landbouw
Natuur en biodiversiteit zijn de basis voor ons bestaan en onze economie. Het gaat wereldwijd niet zo goed met de natuur en de biodiversiteit. We moeten hier gezamenlijk een oplossing voor vinden. De bewustwording van de achteruitgang van biodiversiteit groeit snel. Wij zijn daarom ook met verschillende projecten bezig. Mede daarom zijn er steeds vaker akkervogels, weidevogels, insecten en kleine zoogdieren in dit landschap te vinden.
Erven in onze gemeente zijn belangrijk. Een mooi erf is niet alleen een visite kaartje voor een woning of bedrijf. Het kan ook veel bijdragen aan de natuur. Door een goed ingericht erf kunnen we de kans op ziekte en plagen in de landbouw zelfs verminderen. Wij hebben hiervoor een handige tool ontwikkeld. In de Erfbeplantingstool klikt u op uw gebied en ziet u hoe uw erf kan bijdragen aan de natuur en het landschap.
De gemeente heeft grote ambities voor het vergroten van de biodiversiteit. In 2022 deden we voor het eerst mee aan ‘Meer Bomen Nu’ en gingen we samen met inwoners van Hollands Kroon 25.000 bomen en struiken verplanten. De bomen, ook wel zaailingen (jonge bomen) werden geoogst op verschillende plekken zoals bossen en natuurgebied en vervolgens herplant op andere locaties waar zij levensvatbaar zijn. Als agrariër kunt u grote hoeveelheden (meer dan 100) zaailingen aanvragen om te planten op uw perceel.
Boerenerven zijn belangrijke ecologische stapstenen voor plant- en diersoorten. Heb jij een boerenerf en wil je aan de slag met biodiversiteit en natuur-inclusieve landbouw. Dan is de Erfscan een handige optie. De Erfscan word uitgevoerd door de boer samen met een veldmedewerker van de ANV. De gemeente stelt geld beschikbaar voor het uitvoeren van Erfscans. Ook vergoedt de gemeente 50% van beplanting en materialen zoals nestkasten en dat tot een maximum van € 1.000,-. Wilt u meer weten? Lees dan verder op de website van ANV Hollands Noorden.
In Hollands Kroon beheren we ongeveer 400 hectaren aan wegbermen, bijna evenveel als 500 voetbalvelden. Daarnaast onderhouden we ook 500 kilometer aan wegsloten. Alle sloten en bermen worden onderhouden door onze aannemer: Van Bodegom uit Wieringerwerf. We gaan nu anders tewerk als dat we eerst deden. Nu hakselen we de bermen niet meer maar snijden we de bermen af en halen we het gesneden gras weg. Zo hebben insecten meer kans om te overleven. Lees verder over bermbeheer.
Bij kringlooplandbouw draait het er om dat reststromen van de agrarische sector terugkomen in het landbouwproces. Dit houdt in dat alle stoffen die door de landbouw uit een gebied verdwijnen ook weer teruggebracht worden in het gebied, maar ook dat reststromen die niet elders kunnen worden ingezet verminderd worden. Gewassen worden geteeld voor de consumptie van mens en dier. Deze brengen grondstoffen in de vorm van mest weer terug de kringloop in, waar vervolgens de gewassen weer op kunnen groeien. Bij kringlooplandbouw benutten we alle beschikbare nutriënten en voorkomen we onnodige import van kunstmest. Daarnaast proberen we biomassa afval zoveel mogelijk te vermijden. Het is op dit moment nog niet mogelijk om de kringloop voor de volle 100% te sluiten. We kunnen namelijk geen gebruik maken van menselijke uitwerpselen als grondstof voor de landbouw. Dit is op dit moment bij wet verboden. Daarnaast hebben we te maken met een lineaire exportmarkt. In de gemeente Hollands Kroon wordt 50-72% van de producten naar het buitenland geëxporteerd. Ongeveer 75% van het voedsel op ons eigen bord komt uit het buitenland. Ook dit maakt het lastig om de kringloop helemaal te sluiten. Dat we de kringloop niet voor 100% kunnen sluiten betekent echter niet dat we onze ogen moeten sluiten voor de principes achter de kringloop-landbouw op regionaal niveau. Concreet gaat het om een aantal activiteiten:
- het zorgen voor een levende bodem;
- het koppelen van lokale reststromen;
- het tegengaan van bodemverdichting;
- kijken naar het type bodem; de juiste plek voor het juiste gewas
- zorgen voor veerkrachtige gewassen;
- afwisseling in gewas per akker (strokenteelt/ pixelteelt).
Project kringlooplandbouw
Er zijn al veel agrarische ondernemers in onze gemeente die reststromen met elkaar uitwisselen en toch kan dit nog beter ingericht worden. Om kringlooplandbouw in de gemeente te stimuleren draagt de gemeente bij aan een project van ANV Hollands Noorden. Het project heeft als doel om de transitie naar kringlooplandbouw en regeneratieve landbouw te versnellen. Het stimuleert de regionale samenwerking tussen veehouders, bollentelers en akkerbouwers voor het uitruilen van land, grondstoffen (met name de eiwitrijke veldboon) en kennis om de kringlooplandbouw in de regio een boost te geven. Daarnaast heeft het ook als doel om gewasbeschermingsmiddelen terug te dringen. Door in totaal 15 ondernemers worden in dit project over circulaire vormen van samenwerking ervaringen opgedaan, uitgewisseld en gedeeld met collega’s en studenten.
Vanuit het rijk zijn er doelstellingen geformuleerd op water, klimaat en natuur in het Nationaal Programma Landelijk Gebied. De Eerste startnotitie is gepubliceerd op 10 juni 2022. Deze startnotitie gaat in op het verbeteren van de natuur. Hierbij speelt het terugdringen van de stikstofuitstoot een belangrijke rol. De startnotitie heeft veel stof doen opwaaien in de landelijke media en is onderdeel van het maatschappelijke debat. Later wordt de startnotitie aangevuld met extra bouwsteen op klimaat (C02) en water. De Provincie is aan zet om deze doelstellingen om te zetten in een gebiedsgerichte aanpak met maatwerk, samen met de verschillende gemeente. Vanuit Hollands Kroon willen wij richting geven aan dit proces en de sector begeleiden in de transitie naar een duurzaam en gezond toekomstperspectief. Hiervoor gaan we een toekomstvisie opstellen samen met agrarische ondernemers en stakeholders. Deze visie willen we gebruiken als maatwerk input voor ons gebied bij de uitwerking van het NPLG. Wil jij ook meedenken met de toekomstvisie? Laat het ons dan weten via het ondernemersloket. Wij zijn ook betrokken bij verschillende werkgroepen over het NPLG. Denk aan de werkgroep van de P10 en de VNG. Hier werken we met verschillende andere gemeenten samen aan de input op het NPLG. Ook onderhouden we nauw contact met de Provincie.
De ambitie van Nederland is om 2050 volledig over te stappen naar het gebruik van hernieuwbare energie. De agrarische sector heeft dan ook een zeer belangrijke rol in de energie transitie. De sector heeft namelijk de ruimte om hernieuwbare energie in voldoende omvang te produceren en in het buitengebied is de beste wind. Mogelijk bent u zelf al bezig met het verduurzamen van uw bedrijf of bent u nog aan het oriënteren. Met de huidige energieprijzen is het goed voor te stellen dat u op zoek bent naar de juiste systemen die aansluiten op uw bedrijfsvoering.
Zonnepanelen
Er zijn enorm veel agrariërs die stappen hebben gezet richting verduurzaming. Om te voorzien in uw energiebehoefte liggen zonnepanelen op het dak voor de hand. Met name in het agrarisch gebied liggen veel kansen voor zon op dak. Echter hebben we in diverse gebieden in Hollands Kroon te maken met netcongestie voor zowel het terug leveren als afnemen van elektriciteit. Welke stappen kunt u zetten met het realiseren van zonnepanelen ondanks de huidige netcongestie? Per type bedrijf (veehouderij, akkerbouw, glastuinbouw en bloembollenteelt) hebben we mogelijke oplossingsrichtingen in kaart gebracht. Nieuwsgierig?
Kleine windmolens
U wilt uw bedrijf verduurzamen. Een combinatie van zon- en windenergie biedt mogelijk een stabiele factor om te voorzien in uw energiebehoefte. Een kleine windmolen kan een uitkomst zijn om de energievraag op te vangen wanneer uw zonnepanelen minder opleveren. Bijvoorbeeld in de winter. De gemeente krijgt dan ook veel vragen van agrarische ondernemers die hun bedrijf willen verduurzamen. Zij vragen naar de mogelijkheden voor een kleine windmolen. Tot op heden waren de mogelijkheden beperkt. In het verleden is de politieke keuze gemaakt om niet meer windmolens in Hollands Kroon toe te staan omdat de gemeente al voldoende windmolens heeft en voorop loopt in de energietransitie. Het college en de gemeenteraad buigen zich echter op dit moment opnieuw over het vraagstuk.
Biobased bouwen
Het is een uitdagende tijd voor agrariërs. Misschien zoekt u naar nieuwe mogelijkheden voor uw bedrijf. Mogelijk is het interessant om u te verdiepen in de het verbouwen van materialen voor biobased bouwen. In de bouw wordt steeds actiever gezocht naar alternatieven voor de vervuilende materialen die nu worden gebruikt. Een van de mogelijkheden hierin is biobased bouwen. Hierbij wordt gebouwd met materialen gemaakt uit (lokaal geteelde) gewassen. Het voordeel aan deze vorm van bouw is dat er geen CO2 vrijkomt, maar juist wordt opgeslagen. Het materiaal kan letterlijk terug groeien. Bovendien worden biobased gebouwen vaak modulair gebouwd, waardoor reparaties makkelijker te doen zijn en gebouwen langer meegaan. Kortom, bij biobased bouwen liggen veel kansen. Als agrariër kan het interessant zijn (een deel van) uw grond te gebruiken voor het verbouwen van materialen die ten gunste komen aan de biobased bouw. In dit document kunt u lezen welke gewassen op welke manier kunnen worden ingezet in de bouw.